fbpx

WNV Ο ιός του ∆υτικού Νείλου

Εµµανουήλ Σπανός
B.Sc., M.Sc. in Applied Public Health 
and Environmental Hygiene, 
M.Sc. in Healthcare Management, 
Υποψήφιος ∆ιδάκτωρ Ιατρικής Σχολής Πανεπιστηµίου Θεσσαλίας, 
Επιστηµονικός Συνεργάτης Κλινικών Μελετών και Εµπορικών Εταιρειών ΒΙΟΙΑΤΡΙΚΗ Θεσσαλονίκης

Αντώνης Παπαδόπουλος
Υπεύθυνος Εργαστηρίου 
ΒΙΟΙΑΤΡΙΚΗ Θεσσαλονίκης

12/03/21 – 3min. read

Ο WNV µεταδίδεται στους ανθρώπους µέσω των δηγµάτων µολυσµένων κουνουπιών. Η µόλυνση είναι ασυµπτωµατική σε περίπου 80% των µολυσµένων ανθρώπων. Το 20% των ανθρώπων που έχουν µολυνθεί µε WNV θα αναπτύξουν συµπτώµατα που περιλαµβάνουν πυρετό (West Nile Fever), πονοκέφαλο, κόπωση και πόνους στο σώµα, ναυτία και έµετο περιστασιακά µε δερµατικό εξάνθηµα (στον κορµό του σώµατος) και διογκωµένους λεµφαδένες.

Εµβόλια για την αντιµετώπιση του WNV δεν είναι ακόµη διαθέσιµα για τους ανθρώπους.
Η θεραπεία είναι υποστηρικτική για τους ασθενείς, µε κατεύθυνση την αντιµετώπιση των συµπτωµάτων.

Στοιχεία για τον ιό
Ο ιός εντοπίστηκε και αποµονώθηκε για πρώτη φορά σε γυναίκα µε εµπύρετη νόσο το 1937 στην επαρχία του ∆υτικού Νείλου στην Ουγκάντα. Ο ιός του ∆υτικού Νείλου (WNV) είναι ένας RNA ιός, ο οποίος ανήκει στην οικογένεια Flaviviridae (αντιγονικό σύµπλεγµα ιαπωνικής εγκεφαλίτιδας), γένος Flavivirus και είναι αρµποιός (arbovirus). Η ονοµασία αυτή προέρχεται από τα αρχικά των αγγλικών λέξεων arthropod-borne viruses, που δηλώνει ότι ο ιός µεταδίδεται µε αρθρόποδα, όπως τα κουνούπια.

Ο ιός του ∆υτικού Νείλου εντοπίζεται συνήθως στην Αφρική, την Ευρώπη, τη Μέση Ανατολή, τη Βόρεια Αµερική και τη ∆υτική Ασία. ∆ιατηρείται στη φύση σε έναν κύκλο που περιλαµβάνει τη µετάδοση µεταξύ πτηνών και κουνουπιών.

Μετάδοση του WNV
Ο κύκλος µετάδοσης του ιού στο θηλυκό κοινό κουνούπι (culex spp) ξεκινά µε την αναρρόφηση ενός γεύµατος αίµατος από το µολυσµένο πτηνό. Στη συνέχεια µεσολαβεί ένα χρονικό διάστηµα 10-14 ηµερών, όπου ο ιός πολλαπλασιάζεται στα εντερικά κύτταρα του κουνουπιού, εισβάλοντας τελικώς στους σιελογόνους αδένες. Εφεξής το κουνούπι παραµένει µολυσµένο για όλη του τη ζωή και δύναται να µεταδίδει τον ιό σε πολλαπλούς ξενιστές (άνθρωπο, θηλαστικά).

Κύρια οδός µετάδοσης του WNV στον άνθρωπο είναι τα τσιµπήµατα από µολυσµένα κουνούπια. Ο άνθρωπος εµφανίζει χαµηλή ιαµία, µε συνέπεια την ελαττωµένη ικανότητα µετάδοσης του WNV. Σύµφωνα µε τον WHO, µέχρι στιγµής δεν έχει τεκµηριωθεί καµία µετάδοση από τον άνθρωπο σε WNV µέσω περιστασιακής επαφής και δεν έχει αναφερθεί µετάδοση WNV σε εργαζόµενους στον τοµέα της υγειονοµικής περίθαλψης, όταν έχουν τεθεί σε εφαρµογή συνήθεις προφυλάξεις ελέγχου της µόλυνσης. Έχει αναφερθεί µετάδοση του WNV σε εργαστηριακό προσωπικό. Σπάνιες περιπτώσεις µετάδοσης του ιού που έχουν αναφερθεί είναι µε τη µεταµόσχευση οργάνων, τις µεταγγίσεις αίµατος και το µητρικό γάλα. Υπάρχει αναφερθείσα περίπτωση κάθετης µετάδοσης WNV από µητέρα σε έµβρυο.

Συµπτώµατα της λοίµωξης
Η περίοδος επώασης της νόσου στον άνθρωπο διαρκεί από 2 έως 14 ηµέρες και στην περίπτωση ανοσοκατασταλµένου ασθενούς µπορεί να παραταθεί.

Ποσοστό <1% των προσβεβληµένων µπορεί να οδηγηθεί σε σοβαρές ή νευρο-επεµβατικές λοιµώξεις, σύµφωνα µε το CDC. Η νευροϊνεργική ασθένεια προκαλείται από µόλυνση και φλεγµονή της επιφανειακής κάλυψης του εγκεφάλου (µηνιγγίτιδα) ή βαθύτερη µόλυνση του ίδιου του εγκεφάλου (εγκεφαλίτιδα). Τα συµπτώµατα της σοβαρής νόσου περιλαµβάνουν πονοκέφαλο, υψηλό πυρετό, δυσκαµψία του αυχένα, λήθαργο, αποπροσανατολισµό, κώµα, τρόµο, σπασµούς, µυϊκή αδυναµία και παράλυση. Σοβαρές ασθένειες µπορεί να εµφανιστούν σε άτοµα οποιασδήποτε ηλικίας, ωστόσο άτοµα ηλικίας άνω των 50 ετών και µερικά άτοµα µε ανοσοκαταστολή -για παράδειγµα, ασθενείς µε µεταµόσχευση- διατρέχουν τον υψηλότερο κίνδυνο εµφάνισης σοβαρών ασθενειών όταν µολυνθούν µε WNV.

Εργαστηριακή διάγνωση
Ο ιός του ∆υτικού Νείλου µπορεί να διαγνωστεί µε ορολογικές µεθόδους σε δείγµατα αίµατος και εγκεφαλονωτιαίου υγρού.
Η εργαστηριακή διάγνωση του ιού του ∆υτικού Νείλου µπορεί να πραγµατοποιηθεί µε ανίχνευση IgG αντισωµάτων ή σηµαντική αύξηση στους τίτλους αντισωµάτων, σε δύο σειριακά δείγµατα που συλλέχθηκαν σε διάστηµα µιας εβδοµάδας, µε τη δοκιµασία Ένζυµο Συζευγµένης Ανοσοπροσρόφησης (ELISA) ή ανίχνευση IgM αντισωµάτων (ELISA). Επιπλέον ιική ανίχνευση µπορεί να πραγµατοποιηθεί µε τη δοκιµασία εξουδετέρωσης της κυτταροπαθογόνου δράσης, µε τη µοριακή τεχνική της αλυσιδωτής αντίδρασης πολυµεράσης, µε αντίστροφη µεταγραφάση (reverse-transcriptase PCR, rtPCR) και, τέλος, µε αποµόνωση του ιού µε κυτταρική καλλιέργεια, η οποία πραγµατοποιείται αποκλειστικά σε εργαστήρια αναφοράς.

Πρόληψη – Μείωση του κινδύνου µετάδοσης στους ανθρώπους
Ελλείψει εµβολίου, ο µόνος τρόπος για τη µείωση της µετάδοσης του ιού του ∆υτικού Νείλου στους ανθρώπους είναι η ευαισθητοποίηση σχετικά µε τους παράγοντες κινδύνου και η εκπαίδευση των ανθρώπων σχετικά µε τα µέτρα που µπορούν να λάβουν για να µειώσουν την έκθεση στον ιό.

Τα εκπαιδευτικά µηνύµατα δηµόσιας υγείας πρέπει να επικεντρώνονται στη µείωση του κινδύνου µετάδοσης του WNV µέσω των κουνουπιών. Οι προσπάθειες για την αποτροπή της µετάδοσης θα πρέπει αρχικά να επικεντρωθούν στην προσωπική και συνολική προστασία από τα τσιµπήµατα των κουνουπιών, µέσω της χρήσης εντοµοπαγίδων, προσωπικών εντοµοαπωθητικών, της επιλογής ανοιχτόχρωµων ρούχων (µπλούζες και παντελόνια µε µακριά µανίκια) και αποφεύγοντας την υπαίθρια δραστηριότητα σε ώρες αιχµής δράσης των κουνουπιών, δηλαδή τις απογευµατινές ώρες µέχρι την αυγή. Επιπλέον, θα πρέπει να υπάρχει φροντίδα για την υλοποίηση ολοκληρωµένων προγραµµάτων για την καταπολέµηση των κουνουπιών και των εστιών τους.

*Οι εργαστηριακές εξετάσεις για τη διάγνωση της λοίµωξης από τον ιό του ∆υτικού Νείλου πραγµατοποιούνται στα σύγχρονα εργαστήρια του
Οµίλου ΒΙΟΙΑΤΡΙΚΗ