fbpx

COVID-19 και ρευματικά νοσήματα: Απαντήσεις στις ερωτήσεις των ασθενών

Ευαγγελία Κ. Ζαμπέλη, MD, PhD
Ρευματολόγος, ΒιοΚλινική Αθηνών,
Όμιλος ΒΙΟΙΑΤΡΙΚΗ

20/04/21 – 4min. read

Κατά τη διάρκεια αυτής της πανδημίας, ασθενείς με χρόνια νοσήματα, όπως τα άτομα που πάσχουν από αυτοάνοσα ρευματικά νοσήματα, έχουν πολλές απορίες αλλά και έντονη ανησυχία, τόσο λόγω της φύσεως των νοσημάτων τους όσο και λόγω της ανοσοτροποποιητικής ή και ανοσοκατασταλτικής αγωγής που μπορεί να λαμβάνουν. Σε μια συνεχιζόμενη παγκόσμια προσπάθεια της ιατρικής κοινότητας, οι Ρευματολογικές Εταιρείες, βασιζόμενες στα όσα είναι έως σήμερα γνωστά, προσπαθούν να δώσουν απαντήσεις στα ερωτήματα των ασθενών. 

Έχουν οι ασθενείς με ρευματικά νοσήματα μεγαλύτερο κίνδυνο να νοσήσουν σοβαρά από τον ιό SARS-CoV-2; 

Η λοίμωξη από SARS-CoV-2 αποτελεί μια νέα νοσογόνο οντότητα για την οποία δεν υπάρχουν ακόμα αρκετά δεδομένα ώστε να απαντήσει κανείς με βεβαιότητα ποια άτομα κινδυνεύουν να νοσήσουν σοβαρά (με οξεία αναπνευστική δυσχέρεια/ανεπάρκεια). 

Με τα όσα είναι γνωστά έως σήμερα, τα άτομα που διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο να νοσήσουν σοβαρά από τον νέο ιό είναι άντρες ηλικίας άνω των 65 ετών, άτομα με χρόνια αναπνευστικά νοσήματα ή μέτριο/σοβαρό άσθμα, άτομα με χρόνια καρδιολογικά νοσήματα, άτομα που πάσχουν από σακχαρώδη διαβήτη ή/και υπέρταση, άτομα με χρόνια νεφρολογικά νοσήματα και ιδιαιτέρως οι αιμοκαθαιρόμενοι, άτομα με χρόνια ηπατική νόσο, άτομα με παθολογική παχυσαρκία αλλά και άτομα που είναι ανοσοκατεσταλμένα εξαιτίας διαφόρων αιτιών (χημειοθεραπεία σε ασθενείς με καρκίνο, μεταμοσχευμένοι ασθενείς, ασθενείς υπό χρόνια ανοσοκατασταλτική αγωγή). 

Οι ασθενείς με ρευματικά νοσήματα γνωρίζουμε ότι διατρέχουν γενικά σχετικά μεγαλύτερο κίνδυνο για λοιμώξεις, ο οποίος οφείλεται σε συνδυασμό παραγόντων: στην ενεργότητα της νόσου, στην ανοσοκατασταλτική αγωγή, αλλά και σε συννοσηρότητες. Με βάση τα έως τώρα δημοσιευμένα στοιχεία, αλλά και από τα δεδομένα παλαιότερων επιδημιών από κορωνοϊούς, δεν φαίνεται οι ασθενείς με αυτοάνοσα ρευματικά νοσήματα να διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο λοίμωξης από άτομα με άλλες συννοσηρότητες. 

Μέχρι σήμερα σε ένα κοινό παγκόσμιο μητρώο καταχώρισης έχουν καταγραφεί 872 περιπτώσεις λοίμωξης COVID-19 σε ασθενείς με διάφορα αυτοάνοσα – αυτοφλεγμονώδη ρευματολογικά νοσήματα και 79 θάνατοι.

Ελλείψει επαρκών δεδομένων και λαμβάνοντας υπόψη τις παγκόσμιες συνθήκες της πανδημίας, η Ελληνική Ρευματολογική Εταιρεία (ΕΡΕ-ΕΠΕΡΕ) εξέδωσε σύσταση ότι ασθενείς με αυτοάνοσα/αυτοφλεγμονώδη ρευματικά νοσήματα θα μπορούσαν να θεωρηθούν ότι βρίσκονται σε μεγαλύτερο κίνδυνο για σοβαρή νόσο από τον SARS-CoV-2 όταν πάσχουν από συστηματικό αυτοάνοσο νόσημα με προσβολή ζωτικών οργάνων (πνεύμονες, καρδιά, νεφροί κ.ά.), όταν βρίσκονται υπό ανοσοτροποποιητική – ανοσοκατασταλτική αγωγή και έχουν επιπρόσθετους παράγοντες κινδύνου (ηλικία >65, υπέρταση, καρδιολογικά/αναπνευστικά νοσήματα, σακχαρώδη διαβήτη). 

Ποια φάρμακα καθιστούν τους ασθενείς πιο ευπαθείς για σοβαρή νόσο από SARS-CoV-2 και επιβάλλουν την «κατ’ οίκον» απομόνωση;

Η Βρετανική Ρευματολογική Εταιρεία δημιούργησε ένα σκορ υπολογισμού κινδύνου για τους ασθενείς, σε μια προσπάθεια κατάταξής τους σε μια «κλίμακα ευπάθειας» για σοβαρή νόσο από τον νέο ιό SARS-CoV-2, ανάλογα και με τη φαρμακευτική αγωγή που ακολουθούν: 


Συνολικό σκορ/σύνολο βαθμών:

Πηγή: British Society of Rheumatology

0-1: οι ασθενείς πρέπει να τηρούν τα μέτρα ατομικής υγιεινής και να λαμβάνουν τις συνήθεις προφυλάξεις αποστασιοποίησης.

2: Αυτο-απομόνωση ή συνήθεις προφυλάξεις αποστασιοποίησης σε συνεννόηση με τον θεράποντα ιατρό

3 ή >3: υποχρεωτική απομόνωση 

Πρέπει οι ασθενείς με ρευματικά νοσήματα να διακόψουν την αγωγή τους λόγω της πανδημίας;

Όλες οι Ρευματολογικές Εταιρείες διεθνώς δεν συνιστούν τη διακοπή της αγωγής σε ασθενείς με αυτοάνοσα/αυτοφλεγμονώδη ρευματικά νοσήματα που είναι ασυμπτωματικοί και δεν έχουν έρθει σε στενή επαφή με επιβεβαιωμένο κρούσμα

Η απόφαση προσωρινής διακοπής, η αναβολή/μετάθεση θεραπείας ή η οποιαδήποτε αλλαγή στην αγωγή θα πρέπει να λαμβάνεται για κάθε ασθενή ξεχωριστά, από τον θεράποντα Ρευματολόγο, με βάση τον τύπο και τη σοβαρότητα της νόσου, την ένταση της ανοσοκαταστολής, τις συννοσηρότητες και τον κίνδυνο έκθεσης του κάθε ασθενούς. 

Η αγωγή των ασθενών θα πρέπει να διακόπτεται άμεσα (εκτός της υδροξυχλωροκίνης και των κορτικοειδών) εάν:

  • Ο ασθενής εμφανίσει συμπτωματολογία λοίμωξης αναπνευστικού ή επιβεβαιωθεί λοίμωξη από SARS-CoV-2 
  • Ο ασθενής έρθει σε επαφή (διάρκεια >15 λεπτών, απόσταση <2 μέτρα) με επιβεβαιωμένο κρούσμα COVID-19 

Σε κάθε περίπτωση ύποπτων συμπτωμάτων ο ασθενής πρέπει να επικοινωνήσει άμεσα με τον θεράποντα ιατρό του και με τον Εθνικό Οργανισμό Δημόσιας Υγείας (ΕΟΔΥ).

Εν κατακλείδι, οι ασθενείς με αυτοάνοσα ρευματικά νοσήματα θα πρέπει να τηρούν όλα τα μέτρα πρόληψης και προστασίας που ορίζονται από τις αρμόδιες αρχές, να συνεχίζουν την αγωγή που λαμβάνουν και να βρίσκονται σε συνεχή επικοινωνία με τον θεράποντα ιατρό τους, ώστε να παρακολουθούν την πορεία της νόσου τους και τη ρύθμιση της αγωγής τους.

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

1. World Health Organization (WHO) https://www.who.int/emergencies/diseases/novel-coronavirus-2019 

2. European League Against Rheumatism (EULAR)

3. American College of Rheumatology (ACR) https://www.rheumatology.org/Announcements

4. British Society of Rheumatology https://www.rheumatology.org.uk/news-policy/details/covid19-coronavirus-update-members

5. Ελληνική Ρευματολογική Εταιρεία & Επαγγελματική Ένωση Ρευματολόγων Ελλάδος (ΕΡΕ)

6. https://www.cdc.gov/coronavirus/2019-ncov/need-extra-precautions/groups-at-higher-risk.html 

7. The COVID-19 Global Rheumatology Alliance https://rheum-covid.org/updates/combined-data.html

8. Recommendations Regarding COVID19 Infection in Rheumatic Patients in Greece. The Greek Rheumatology Society and Professional Association of Rheumatologists (ERE-EPERE) Mediterr J Rheumatol 2020;31(1):6-7 https://doi.org/10.31138/mjr.31.1.6 

9. British Society of Rheumatology https://www.versusarthritis.org/covid-19-updates/covid-19-assessing-your-risk/

10. Ceribelli A, Motta F, De Santis M, et al. Recommendations for coronavirus infection in rheumatic diseases treated with biologic therapy. J Autoimmun. 2020 Apr 2:102442. doi: 10.1016/j.jaut.2020.102442.

11. Georgiev T. Coronavirus disease 2019 (COVID-19) and anti-rheumatic drugs. Rheumatol Int. 2020;40:825-826. doi: 10.1007/s00296-020-04570-z. Zhang W, Zhao Y, Zhang F et al. The use of anti-inflammatory drugs in the treatment of people with severe coronavirus disease 2019 (COVID-19): The Perspectives of clinical immunologists from China. Clin Immunol. 2020 Mar 25;214:108393. doi: 10.1016/j.clim.2020.108393.

12. https://clinicaltrials.gov/ct2/results?cond=COVID-19