12/10/22 – 5min. read
Στο Μυκητολογικό Εργαστήριο του Ομίλου ΒΙΟΙΑΤΡΙΚΗ ελέγχονται κατά μέσο όρο 8.200 δείγματα δέρματος και εξαρτημάτων ετησίως με συμβατική και μοριακή μεθοδολογία (εργαστηριακή δερματομυκητολογία). Η αξιολόγηση της μοριακής διάγνωσης στο εργαστήριό μας εισέφερε τα αποτελέσματα τυχαιοποιημένης μελέτης επί 295 ελέγχων δειγμάτων ονύχων με μικροσκοπική και καλλιέργειες και 291 δειγμάτων δέρματος και τριχών, που παρουσιάζονται περιληπτικά στο Διάγραμμα 1.
Διάγραμμα 1. Αριθμός θετικών δειγμάτων με PCR, μικροσκόπηση και καλλιέργεια
Με PCR ανιχνεύθηκαν 96% θετικά δείγματα σε δείγματα ονύχων και δέρματος αντίστοιχα. Με μικροσκόπηση ανιχνεύθηκαν 88% και 87% θετικά δείγματα ονύχων και δέρματος αντίστοιχα. Με καλλιέργειες ανιχνεύθηκαν 90% και 89% θετικά δείγματα ονύχων και δέρματος αντίστοιχα. Η διεθνής μέση ευαισθησία ανίχνευσης δερματοφύτων σε δέρμα και εξαρτήματα με μικροσκόπηση και καλλιέργεια (φαινοτυπική μέθοδος) κυμαίνεται μεταξύ 67% – 73,8%1,2,3 ανάλογα με την εμπειρία κάθε εργαστηρίου. Στη ΒΙΟΙΑΤΡΙΚΗ το ποσοστό ανίχνευσης, που παρουσιάζει η εργαστηριακή δερματομυκητολογία, κυμαίνεται μεταξύ 80% – 87% που συμπίπτει με τα διεθνή ποσοστά Εργαστηρίων Αναφοράς4.
1.1 Μοριακή ανίχνευση δεματοφυτικών και μη δερματοφυτικών παθογόνων σε δέρμα και εξαρτήματα
Παρά την υψηλή ευαισθησία των συμβατικών μεθόδων στη ΒΙΟΙΑΤΡΙΚΗ προκειμένου να μειωθεί ο χρόνος έκδοσης αποτελέσματος, και περαιτέρω η ευαισθησία, προσθέσαμε στις διαγνωστικές επιλογές του Δερματολόγου PCR πραγματικού χρόνου. Η μελέτη του εργαστηρίου (εργαστηριακή δερματομυκητολογία) μας κατέδειξε ότι ευαισθησία μοριακού ελέγχου με PCR είναι 96%, με θετική και αρνητική προγνωστική αξία 96% και 100% αντίστοιχα, σε συμφωνία με δημοσιευμένα αποτελέσματά μας. Στο ίδιο δείγμα δέρματος, ονύχων ή τριχών ανιχνεύονται ταυτόχρονα 15 διαφορετικά παθογόνα:
1. Candida albicans, 2. Candida parapsilosis, 3. Scopulariopsis brevicaulis, 4. Trichophyton interdigitale/T.mentagrophytes, 5. Trichophyton tonsurans, 6. Trichophyton indotineae, 7. Trichophyton schoenleinii/T. quinckeanum, 8. Trichophyton rubrum/T. soudanense, 9. Trichophyton violaceum, 10. Trichophyton benhamiae, 11. Trichophyton verrucosum, 12. Microsporum canis, 13. Microsporum audouinii, 14. Epidermophyton floccosum, 15. Nannizzia gypsea.
Τα όρια ανίχνευσης είναι 3 αντίγραφα / αντίδραση έως 36 αντίγραφα / αντίδραση ανάλογα με το υπό ανίχνευση παθογόνο. Η μέθοδος δεν ανιχνεύει Malassezia spp., για τη εργαστηριακή ανίχνευση των οποίων ακολουθείται το ροόγραμμα συμβατικής διάγνωσης (Διάγραμμα 2).
Στα είδη Malassezia γίνεται φαινοτυπική ταυτοποίηση και τα αποτελέσματα επιβεβαιώνονται με MALDI TOF MS (Bruker®).
Διάγραμμα 2. Διαγνωστικό ροόγραμμα συμβατικής (φαινοτυπικής) και μοριακής ανίχνευσης
2. Mυκητιάσεις δέρματος και εξαρτημάτων
Οι Μυκητιάσεις δέρματος και εξαρτημάτων (ονύχων και τριχών), είναι παγκοσμίως οι συχνότερες.
Από το 2016 κατατάσσονται στην τέταρτη nθέση ανάμεσα σε 328 άλλες δερματικές παθήσεις. Υπολογίζεται ότι οι μυκητιάσεις δέρματος και εξαρτημάτων προσβάλλουν 2,1 δισεκατομμύρια ασθενείς ετησίως με σημαντικό περιορισμό των καθημερινών δραστηριοτήτων του ασθενούς και υψηλό κόστος θεραπειών. Μόνο στις Ηνωμένες Πολιτείες, όπου υπάρχουν στοιχεία, το ετήσιο κόστος για τα ασφαλιστικά ταμεία και ιδιώτες ασθενείς υπολογίζεται 802 εκατομμύρια δολάρια ετησίως5.
Η υψηλή νοσηρότητα και η επιβάρυνση στην οικονομία θα έπρεπε να λαμβάνονται υπόψη στο σχεδιασμό πολιτικής υγείας προκειμένου να αναβαθμιστεί η υγεία, παραγωγικότητα και ποιότητα ζωής του πληθυσμού. Για την διαχείριση αυτού του προβλήματος δημόσιας υγείας βασική προϋπόθεση είναι η υιοθέτηση αξιόπιστων, ταχέων, και οικονομικά προσιτών διαγνωστικών μεθόδων για την έγκαιρη και ταχεία θεραπευτική αντιμετώπιση. Κατ’ αυτόν τον τρόπο αποφεύγεται η μακροχρόνια νόσηση και το υψηλό κόστος θεραπείας.
Οι συμβατικές μέθοδοι διάγνωσης στηρίζονται στη μικροσκόπηση και καλλιέργεια κλινικού υλικού δέρματος και εξαρτημάτων που απαιτούν χρονοβόρα μεθοδολογία ανάλυσης και επωάσεων τριών τουλάχιστον εβδομάδων, συχνά με χαμηλή ευαισθησία ή/και ειδικότητα. Αυτά τα προβλήματα, σε συνδυασμό με την συχνά άτυπη κλινική εικόνα, συμβάλλουν στην καθυστέρηση της διάγνωσης, την κατάχρηση αντιμυκητιασιακών χωρίς εντολή ιατρού, και στην επιβράδυνση της κλινικής αντιμετώπισης.
Η σύγχρονη μοριακή διάγνωση μυκητιάσεων δέρματος και εξαρτημάτων που διενεργείται στο Μυκητολογικό Εργαστήριο της ΒΙΟΙΑΤΡΙΚΗΣ (εργαστηριακή δερματομυκητολογία) είναι ταχεία, υψηλής ευαισθησίας και ειδικότητας και πολύτιμος αρωγός του κλινικού έργου.
3. Επιτομή
Για την ανίχνευση σπανιότερων μυκήτων που ενοχοποιούνται για βλάβες ονύχων ή δέρματος προτείνεται έλεγχος κλινικού υλικού με μικροσκόπηση και ειδικές καλλιέργειες (Πίνακας 1).
Πίνακας 1. Επίπτωση και εργαστηριακή διαγνωστική προσέγγιση στη ΒΙΟΙΑΤΡΙΚΗ
| Νόσος | Αιτιολογικοί παράγοντες | Επίπτωση | Εργαστηριακή διάγνωση |
|---|---|---|---|
| Δερματοφυτίαση | Arthroderma Microsporum Nannizzia Trichophyton Epidermophyton | Συχνή | PCR πραγματικού χρόνου |
| Καντιντίαση δέρματος και ονύχων | Candida | Συχνή | PCR πραγματικού χρόνου |
| Ποικιλόχρους πιτυρίαση | Malassezia spp. | Συχνή | Έλεγχος με μικροσκόπηση και ειδικές καλλιέργειες |
| Ζυμομυκητίαση δέρματος και ονύχων | Debaryomyces Kluyveromyces Meyerozyma Pichia Άλλοι ζυμομύκητες | Σπάνια | Έλεγχος με μικροσκόπηση και ειδικές καλλιέργειες |
| 1. Δερματομυκητίαση και ονυχομυκητίαση από μη δερματοφυτικούς μύκητες | Scopulariopsis | Συχνή | Έλεγχος με PCR πραγματικού χρόνου |
| 2. Ονυχομυκητίαση από μη δερματοφυτικούς, μύκητες | Chrysosporium, Neoscytalidium Aspergillus Fusarium Acremonium Άλλοι μυκηλιακοί μύκητες | Σπάνια | Έλεγχος με μικροσκόπηση και ειδικές καλλιέργειες |
Αναφορές
- Arabatzis M, Bruijnesteijn van Coppenraet LE, Kuijper EJ, de Hoog GS, Lavrijsen AP, Templeton K, van der Raaij-Helmer EM, Velegraki A, Gräser Y, Summerbell RC. Diagnosis of common dermatophyte infections by a novel multiplex real-time polymerase chain reaction detection/identification scheme. Br J Dermatol. 2007; 157(4):681-9.
- Onsberg P. Dermatophyte species, microscopic and cultural examination. Mycopathologia 1979; 67:153–5.
- Summerbell RC, Cooper E, Bunn U et al. Onychomycosis: a critical study of techniques and criteria for confirming the etiologic significance of nondermatophytes. Med Mycol 2005; 43:39–59.
- Lin BB, Pattle N, Kelley P, Jaksic AS. Multiplex RT-PCR provides improved diagnosis of skin and nail dermatophyte infections compared to microscopy and culture: a laboratory study and review of the literature. Diagn Microbiol Infect Dis. 2021; 101(3):115413.
- Urban K, Chu S, Scheufele C, Giesey RL, Mehrmal S, Uppal P, Delost GR. The global, regional, and national burden of atopic dermatitis in 195 countries and territories: An ecological study from the Global Burden of Disease Study 2017. JAAD Int. 2020 30; 2: 12-18.
Σ.Σ Το φωτογραφικό υλικό που παρουσιάζεται είναι πρωτότυπο.
Αριστέα Βελεγράκη
Σύμβουλος Μυκητολογίας, ΒΙΟΙΑΤΡΙΚΗ
Καθηγήτρια ΕΚΠΑ
