Η βασική συμπτωματολογία του κορωνοϊού

Τα συμπτώματα του SARS-COV-2 και η κλινική εικόνα του COVID-19 προκύπτουν από την ταξινόμηση του στο είδος των κορωνοϊών . Πιο συγκεκριμένα, υπάρχουν διάφορα είδη κορωνοϊών,  τα οποία έχουν βρεθεί σε ανθρώπους, όσο και σε ζώα. Κατατάσσονται στην υποοικογένεια Orthocoronaviridae (τάξη: Nidovirales, υποτάξη: Cornidovirineae, οικογένεια: Coronaviridae), ενώ χωρίζονται σε 4 γένη όπου έχουμε τους α- / β- / γ- / δ- coronaviruses,με τους μεν α ,β να προσβάλλουν τα θηλαστικά και τους δε γ, δ κυρίως τα πτηνά. Ο SARS-COV-2, είναι άμεσα συγγενικός με τον MERS-COV και τον SARS-COV και ανήκουν όλοι στους beta-coronaviruses. Κοινό γνώριμα των κορωνοϊών είναι ότι το γονιδίωμα τους έχει μονόκλωνο RNA και με μήκος 26,4-31,7 kb είναι το μεγαλύτερο γονιδίωμα στους μέχρι τώρα γνωστούς RNA ιούς.

Εκτός από ένα πλήθος μη δομικών πρωτεϊνών, συμπεριλαμβανομένης της εξαρτώμενης από το RNA πολυμεράσης RNA (RdRp), το ιικό RNA κωδικοποιεί 4 σημαντικές δομικές πρωτεΐνες, δηλαδή την πρωτεΐνη νουκλεοκαψιδίου (Ν) που περιβάλλει το γονιδίωμα RNA του ιού και 3 πρωτεΐνες μεμβράνης: την S-γλυκοπρωτεΐνη, την πρωτεΐνη M(Matrix) και την πρωτεΐνη του φακέλου (Ε).  Η S-γλυκοπρωτεΐνη που εντοπίζεται στην επιφάνεια του CoV μπορεί να προσκολληθεί στον κυτταρικό υποδοχέα ACE2 (angiotensin-converting enzyme 2) στην επιφάνεια των ανθρώπινων κυττάρων και ο εντοπισμός  του υποδοχέα αυτού στο κατώτερο αναπνευστικό σύστημα αποτελεί εφαλτήριο της συμπτωματολογίας  και της διασποράς του ιού.

Η βασική συμπτωματολογία του κορωνοϊού

Εκτός της δομής και της λειτουργίας του ιού SARS-COV-2, ιδιαίτερο κλινικό ενδιαφέρον παρουσιάζει και η βασική συμπτωματολογία του κορωνοϊού. Η εμφάνιση συμπτωμάτων ξεκινάει κατά μέσο όρο στις 5,2 ημέρες επώασης του ιού στο ανθρώπινο σώμα(με εύρος:1-14 ημέρες),  με τα καταγεγραμμένα συμπτώματα  να ποικίλουν ως προς το είδος και την σοβαρότητα.

Βάσει της τρέχουσας επιστημονικής βιβλιογραφίας τα συμπτώματα παρουσιάζουν μια διαβάθμιση σπανιότητας (rarity). Τοιουτοτρόπως, τα πλέον συχνά είναι ο πυρετός, ο ξηρός βήχας και η “κούραση” (fatigue). Λιγότερο συχνά είναι η κεφαλαλγία, η διάρροια, η δύσπνοια, ο πονόλαιμος, πόνος στα κόκκαλα/αρθρώσεις, παραγωγή πτυέλων, αιμόπτυση, λεμφοπενία, ενώ αρκετοί ασθενείς παρουσιάζουν ανοσμία και αγευσία και σε πιο ακραίες περιπτώσεις επιπεφυκίτιδα. Στα πιο σοβαρά συμπτώματα είναι και οξείς πόνοι και πίεση στο στήθος, απώλεια ομιλίας ή κίνησης, σύγχυση (confusion), καθώς και παρατεταμένα υψηλός πυρετός (>38°C).

Ιστορικότητα ασθενών & φάσμα συμπτωμάτων

Με αφορμή την καλύτερη κατανόηση των συμπτωμάτων  και με επακόλουθη  εξακρίβωση πλήθους θετικών δειγμάτων στον SARS-COV-2, καθώς και  την χρήση των ιστορικών των ασθενών έγινε ποσοτικοποίηση των συμπτωμάτων σε τυχαίο δείγμα ασθενών, ώστε να δημιουργηθεί το φάσμα της συμπτωματολογίας, αλλά και να κατανεμηθούν τα θετικά κρούσματα σε ηλικιακές ομάδες (η παρούσα μελέτη πραγματοποιήθηκε στο τμήμα Μοριακής Γενετικής του ομίλου ΒΙΟΙΑΤΡΙΚΗ).

Μετά το πέρας της καταγραφής των συμπτωμάτων κατέστη σαφές πως κάθε ασθενής παρουσίαζε κατά μέσο όρο τουλάχιστον ένα από τα παραπάνω συμπτώματα, ενώ αρκετοί παρουσίασαν έναν συγκερασμό αυτών. Το πλέον χαρακτηριστικό σύμπτωμα ανεδείχθη ο πυρετός, για τη βασική συμπτωματολογία του κορωνοϊού. Ο πυρετός ήταν εμφανής στις μισές περιπτώσεις των ασθενών (51%). Ακολούθως, το 20% των ασθενών παρουσίασε βήχα, ενώ πονόλαιμο και πόνο στα κόκκαλα αφορούσαν το 1/10 των ασθενών. Αντίστοιχα, το 5% των περιπτώσεων παρουσίασε αγευσία και ανοσμία, ενώ παρατηρήθηκαν και τα λοιπά συμπτώματα όπως: ρίγος, κόπωση, καταρροή και κεφαλαλγία. Ακραία συμπτωματολογία παρουσιάστηκε σε ποσοστό της τάξεως του 1%  με χαρακτηριστικό σύμπτωμα την ασφυξία. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσίασε το γεγονός πως περίπου το 1/3 (34%) των θετικών δειγμάτων του εργαστηρίου αφορούσαν ασυμπτωματικούς ασθενείς ή ασθενείς που διενεργούσαν μοριακό τεστ προληπτικά και δεν είχαν καμία ένδειξη πως φέρουν ιικό φορτίο. Το γεγονός αυτό καταδεικνύει την εύκολη διασπορά  που μπορεί να τελεσφορήσει και είναι απόδειξη της ευκολίας που οδήγησε στην πανδημία του ιού(pandemic outbreak). Τα δεδομένα φαίνονται στην παρακάτω εικόνα:

Εικόνα 1. Η επί τις % συχνότητα εμφάνισης των χαρακτηρισμένων συμπτωμάτων του covid-19. (Προσαρμόσμένο από Λουίζου et al- Τμήμα Μοριακής Γενετικής, ΒΙΟΙΑΤΡΙΚΗ ΑΕ)

Σύμφωνα με τα παραπάνω επήλθε η επιβεβαίωση των συμπτωμάτων που παρουσιάζονται στην βιβλιογραφία και κατέστη ζωτικής σημασίας η συμπλήρωση σωστού ιστορικού, το οποίο μαζί με την μοριακή τεχνική της PCR συντελούν στην πλήρη διάγνωση ασθενών με covid-19.

Στα πλαίσια της διερεύνησης των θετικών κρουσμάτων, πραγματοποιήθηκε επίσης ηλικιακή κατανομή των ασθενών, ώστε να φανεί σε ποιαν ηλικιακή ομάδα έχει τον μεγαλύτερο αντίκτυπο ο ιός. Το αποτέλεσμα της διερεύνησης αυτής ανέδειξε ως κύριο εκπρόσωπο του SARS-COV-2 την ηλικιακή ομάδα των 36-54 ετών με ποσοστό 34%, ενώ ακολουθούν οι ηλιακές ομάδες των 54-70 ετών και 18-36 ετών με ποσοστά 29% και 28% αντίστοιχα. Στον αντίποδα τα θετικά κρούσματα ατόμων ηλικίας 0-18 και 70+ ήταν της τάξεως του 5%.

Εικόνα 2. Η ηλικιακή διαβάθμιση των θετικών κρουσμάτων για SARS-COV-2.
(Προσαρμoσμένο από Λουίζου et al- Τμήμα Μοριακής Γενετικής, ΒΙΟΙΑΤΡΙΚΗ ΑΕ)

Τα παραπάνω ευρήματα συνιστούν ομάδες υψηλής και χαμηλής μεταδοτικής ισχύος και θα πρέπει να ληφθούν υπόψιν, όσον αφορά την δυναμική της διασποράς του ιού.

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

Rothan, H. A., & Byrareddy, S. N. (2020). The epidemiology and pathogenesis of CORONAVIRUS disease (COVID-19) outbreak. Journal of Autoimmunity, 109, 102433. doi:10.1016/j.jaut.2020.102433

Vaira, Luigi A., et al. “In Response to Anosmia and Ageusia: Common Findings in COVID‐19 Patients.” The Laryngoscope, vol. 130, no. 11, 2020, doi:10.1002/lary.28753.

Peirlinck, M., Linka, K., Sahli Costabal, F., Bhattacharya, J., Bendavid, E., Ioannidis, J., & Kuhl, E. (2020). Visualizing the invisible: The effect of asymptomatic transmission on the outbreak dynamics of COVID-19. Computer Methods In Applied Mechanics And Engineering, 372, 113410. doi: 10.1016/j.cma.2020.113410

Ludwig, S., & Zarbock, A. (2020). Coronaviruses and SARS-CoV-2: A Brief Overview. Anesthesia & Analgesia, 131(1), 93-96. doi:10.1213/ane.0000000000004845