Νεότερες διατροφικές οδηγίες για τη χοληστερόλη

Η χοληστερόλη αποτελεί πρόδροµη ουσία των στεροειδών ορµονών, της βιταµίνης D και των χολικών οξέων, που βοηθούν στη διαδικασία της πέψης και απορροφούν το λίπος της διατροφής. Είναι µια υδρόφοβη ένωση και γι’ αυτό δεν µπορεί να µεταφερθεί από µόνη της στην κυκλοφορία του αίµατος, έτσι ενώνεται µε πρωτεΐνες, γνωστές ως λιποπρωτεΐνες. Μεταξύ των λιποπρωτεϊνών, οι λιποπρωτεΐνες υψηλής πυκνότητας (HDL) ή «καλή χοληστερόλη», οι λιποπρωτεΐνες χαµηλής πυκνότητας (LDL) ή «κακή χοληστερόλη» και η λιποπρωτεΐνη πολύ χαµηλής πυκνότητας (VLDL) περιέχουν τις υψηλότερες ποσότητες κυκλοφορούσας χοληστερόλης στο σώµα. Πλήθος µελετών έχουν δείξει ότι υψηλά επίπεδα ολικής χοληστερόλης (TC) και LDL χοληστερόλης συσχετίζονται µε αυξηµένο κίνδυνο εµφάνισης καρδιαγγειακών νοσηµάτων (CVD).

Πώς αυξάνονται τα επίπεδα χοληστερόλης;
Εδώ και αρκετά χρόνια το ενδιαφέρον των ερευνητών έχει στραφεί στα επίπεδα της χοληστερόλης στον ορό και αν αυτά ανταποκρίνονται στην υψηλή πρόσληψη χοληστερόλης µέσω της διατροφής. Προηγούµενες επιδηµιολογικές µελέτες ανέφεραν ότι η διατροφική χοληστερόλη συσχετίζεται θετικά µε τα επίπεδα ορού TC και LDL-C. Στις µελέτες αυτές, όµως, τα κορεσµένα λιπαρά οξέα (SFA) δεν είχαν προστεθεί ως συγχυτικός παράγοντας. Όταν προσαρµόστηκαν τα SFA στα αποτελέσµατα των µελετών, φάνηκε ότι τα κορεσµένα λιπαρά είναι µείζονος σηµασίας και ότι αυτά είναι ο κύριος καθοριστικός παράγοντας που τελικά οδηγεί στην αύξηση των επιπέδων χοληστερόλης στον ορό. Τα αυγά και τα κρέατα είναι τα κύρια τρόφιµα που περιέχουν διαιτητική χοληστερόλη, αλλά τα κρέατα είναι αυτά που περιέχουν αρκετά κορεσµένα λιπαρά (SFA).

Πιο σύγχρονα δεδοµένα από τη µελέτη KNHANES διερεύνησαν εκτενέστερα τη συσχέτιση µεταξύ της διατροφικής χοληστερόλης και των πηγών της µε τον κίνδυνο εµφάνισης υπερχοληστερολαιµίας. Στη µελέτη συµµετείχαν 11.313 άνδρες και γυναίκες, από διάφορα µέρη της Κορέας, ηλικίας άνω των 30 ετών. Βρέθηκε ότι οι συµµετέχοντες µε υψηλά επίπεδα TC και LDL-C ήταν σηµαντικά µεγαλύτεροι σε ηλικία, είχαν υψηλότερο ∆είκτη Μάζας Σώµατος, χαµηλά επίπεδα σωµατικής δραστηριότητας, χαµηλότερο επίπεδο µόρφωσης και οι περισσότεροι ήταν άνδρες. Η πρόσληψη της χοληστερόλης µέσω της διατροφής δεν είχε σηµαντικές διαφορές µεταξύ των συµµετεχόντων, ενώ φάνηκε ότι τα άτοµα µε αυξηµένα επίπεδα LDL-C κατανάλωναν περισσότερους υδατάνθρακες από αυτούς µε φυσιολογικά επίπεδα LDL-C. Ένα εύρηµα το οποίο χρήζει περαιτέρω διερεύνησης [1].

Ωστόσο, αµφιλεγόµενα παραµένουν τα αποτελέσµατα για τη διατροφική χοληστερόλη µετά την εµφάνιση ενός νέου άρθρου ανασκόπησης από έξι προοπτικές µελέτες στις Ηνωµένες Πολιτείες, κατά το οποίο η υψηλότερη κατανάλωση διατροφικής χοληστερόλης ή αυγών συσχετίστηκε µε υψηλότερο κίνδυνο εµφάνισης καρδιαγγειακών νοσηµάτων, ενώ η συσχέτιση αυτή ήταν ανεξάρτητη από την ποσότητα του λίπους και την ποιότητα της διατροφής. Φαίνεται ότι τα αυγά και τα επεξεργασµένα ή µη κρέατα είναι πλούσια σε άλλα θρεπτικά συστατικά, όπως χολίνη, σίδηρο, καρνιτίνη και προστιθέµενο νάτριο, συστατικά τα οποία εµπλέκονται στον κίνδυνο εµφάνισης CVD µέσω διαφορετικών µεταβολικών οδών. Αυτά τα αποτελέσµατα θα πρέπει να ληφθούν υπόψη για την ανάπτυξη νέων κατευθυντήριων οδηγιών για τη διατροφική χοληστερόλη [2].

Τρόποι µείωσης της χοληστερόλης
Μικρές αλλαγές στη διατροφή και στον τρόπο ζωής µπορεί να κάνουν µεγάλη διαφορά στα επίπεδα των λιπιδίων στο αίµα.

• Μείωση του κορεσµένου λίπους και αντικατάστασή του µε µονοακόρεστα και πολυακόρεστα λιπαρά.
• Αύξηση της σωµατικής δραστηριότητας.
• Έλεγχος κορεσµένου λίπους στις ετικέτες συσκευασµένων τροφίµων (κέικ, µπισκότα, γλυκά, έτοιµα γεύµατα κ.ά.).
• Αύξηση τρόφιµων µε αδιάλυτες ίνες, που βοηθούν στη µείωση της χοληστερόλης.
• ∆ιατήρηση ενός ισορροπηµένου υγιεινού διατροφικού προγράµµατος καθηµερινά.

Βιβλιογραφία
Cha D, Park Y. Association between Dietary Cholesterol and Their Food Sources and Risk for Hypercholesterolemia: The 2012-2016 Korea National Health and Nutrition Examination Survey. Nutrients 2019;11(4):846. doi:10.3390/nu11040846
Zhong VW, Van Horn L, Cornelis MC, et al. Associations of Dietary Cholesterol or Egg Consumption With Incident Cardiovascular Disease and Mortality. JAMA 2019;321(11):1081. doi:10.1001/jama.2019.1572