Eμβολιασμός γρίπης

Τι είναι η εποχική γρίπη;

Η εποχική γρίπη είναι µια οξεία νόσος του αναπνευστικού συστήµατος που προκαλείται από τους ιούς της γρίπης, A, B και C. Οι ιοί τύπου Α ή Β αποτελούν τα κύρια αίτια γρίπης στον άνθρωπο, ενώ οι περιπτώσεις γρίπης από ιούς τύπου C είναι πολύ σπάνιες. Η διάγνωση γίνεται από τον ιατρό µε βάση τα συµπτώµατα. Επειδή όµως είναι δύσκολο να ξεχωρίσει η γρίπη από άλλες ιώσεις του αναπνευστικού, αλλά και για να προσδιοριστεί ο τύπος (A, B και C) και οι υπότυποι [π.χ., Α(Η7Ν9), Α(Η3Ν2), Α(Η1Ν1) κ.ά.] απαιτούνται ειδικές εργαστηριακές εξετάσεις, όπως απομόνωση του ιού από φαρυγγικό/ρινικό επίχρισμα ή ανίχνευση αντισωμάτων κατά του ιού στο αίγα.

Η γρίπη µπορεί να προκαλέσει από ήπια έως και σοβαρή νόσηση και µερικές φορές µπορεί να οδηγήσει στον θάνατο. Οι περισσότεροι υγιείς άνθρωποι ξεπερνούν τη γρίπη χωρίς να παρουσιάζουν επιπλοκές, ορισµένα όµως άτοµα, που ανήκουν σε οµάδες υψηλού κινδύνου, διατρέχουν µεγαλύτερο κίνδυνο για σοβαρές επιπλοκές, όπως είναι η πνευµονία από τον ίδιο τον ιό της γρίπης ή από µικρόβια, κυρίως από πνευµονιόκοκκο, οι κρίσεις άσθµατος στα άτοµα που πάσχουν από βρογχικό άσθµα, η παρόξυνση της χρόνιας βρογχίτιδας και η επιδείνωση της καρδιακής ανεπάρκειας ή του διαβήτη.

Η γρίπη είναι µία από τις ασθένειες που επιτηρείται από όλα τα κράτη του κόσµου και τον Παγκόσµιο Οργανισµό Υγείας. Η περίοδος επιτήρησης της γρίπης για το βόρειο ηµισφαίριο αρχίζει την 40ή εβδοµάδα κάθε έτους (30 Σεπτεµβρίου – 6 Οκτωβρίου) και τελειώνει την 20ή εβδοµάδα του επόµενου έτους (12-18 Μαΐου). Στην Ελλάδα η περίοδος της γρίπης διαρκεί από τον Οκτώβριο έως τον Απρίλιο, µε έξαρση µεταξύ Ιανουαρίου – Μαρτίου.

Εμβολιασμός γρίπης & προφυλάξεις

Η σωστή προφύλαξη περιλαμβάνει τον εμβολιασμό γρίπης (αντιγριπικός εµβολιασµός), τη λήψη µέτρων ατοµικής υγιεινής, το πλύσιμο των χεριών, την αποφυγή συνωστισµού σε κλειστούς χώρους, την αποµόνωση των πασχόντων κ.ά.

Ο αντιγριπικός εµβολιασµός είναι ο καλύτερος τρόπος προφύλαξης από τη γρίπη. Ως εκ τούτου, ο Eμβολιασμός γρίπης πρέπει να γίνεται εγκαίρως. Η πλειονότητα των ασθενών που πεθαίνουν από εργαστηριακά επιβεβαιωµένη γρίπη δεν έχουν εµβολιαστεί. Τα αντισώµατα που προφυλάσσουν αναπτύσσονται έπειτα από 2 εβδομάδες περίπου. Το καλύτερο χρονικό διάστημα για τον εµβολιασµό κατά της γρίπης είναι µεταξύ Οκτωβρίου – Ιανουρίου κάθε χρόνο.

Ο Εμβολιασμός κατά της γρίπης πρέπει να επαναλαµβάνεται κάθε χρόνο µε εµβόλια που περιέχουν τα πρόσφατα κυκλοφορούντα στελέχη του ιού της γρίπης, επειδή οι ιοί της γρίπης αλλάζουν συνεχώς «προσωπείο» (αντιγονική/γονιδιακή µεταλλαγή). Κατά τη διαδικασία αυτή µπορεί να δηµιουργηθεί ένας εντελώς νέος τύπος ιού, που µπορεί να προκαλέσει πανδηµία. Γενικά, όµως, σε κάθε περίοδο γρίπης κυκλοφορούν στελέχη του ιού που έχουν µικρές διαφορές από αυτά της προηγούµενης περιόδου. Για τον λόγο αυτό, η σύνθεση του εµβολίου αλλάζει κάθε χρόνο. Ακόµη και στην περίπτωση που η σύνθεση του εµβολίου είναι η ίδια µε αυτή της προηγούµενης περιόδου, ο εµβολιασµός πρέπει να επαναλαµβάνεται, γιατί η ανοσία που αφήνει το εµβόλιο εξασθενεί έπειτα από περίπου έξι µήνες. Εποµένως δεν υπάρχει προστασία εναντίον της γρίπης την επόµενη περίοδο.

Σύνθεση και είδη του Εμβολίου

Ο καθορισµός της σύνθεσης του εµβολίου γίνεται κάθε χρόνο. Ο Παγκόσµιος Οργανισµός Υγείας συλλέγει πληροφορίες για τα στελέχη του ιού της γρίπης που κυκλοφορούν κάθε χρόνο σε όλο τον κόσµο, µέσω ειδικού δικτύου εργαστηρίων. Με βάση τις πληροφορίες που συλλέγονται από το δίκτυο, τον Φεβρουάριο κάθε χρόνου (για το βόρειο ηµισφαίριο) ο Παγκόσµιος Οργανισµός Υγείας συστήνει προς τις φαρµακοβιοµηχανίες τη σύνθεση του εµβολίου της επόµενης χρονιάς.

Σήµερα κυκλοφορούν τρία εµβόλια, το τριδύναµο και δύο τετραδύναµα που περιλαµβάνουν τρία στελέχη γρίπης Α και ένα στέλεχος γρίπης Β. Το εµβόλιο είναι ασφαλές και έχει αποτελεσµατικότητα 70%-90% σε υγιείς ενήλικες. Σε περίπτωση που κάποιος εµβολιασµένος νοσήσει από γρίπη, η νόσος έχει πιο ήπια χαρακτηριστικά.

Ο αντιγριπικός εµβολιασµός περιλαµβάνει µία δόση του εµβολίου και συνιστάται σε όλα τα παιδιά άνω των 6 µηνών. Μέχρι την ηλικία των τριών ετών γίνεται η µισή δόση του τριδύναµου εµβολίου. Μετά από την ηλικία των 3 ετών χορηγείται ολόκληρη δόση (τριδύναµο ή τετραδύναµο). Το εµβόλιο διακινείται µε συνθήκες ψυχρής αλυσίδας, περιλαµβάνεται στο εθνικό πρόγραµµα εµβολιασµού και γίνεται ενδοµυϊκά.

Ποιοί πρέπει να εμβολιαστούν;

Eμβολιασμός γρίπης – Ομάδες Υψηλού Κινδύνου

Ο εµβολιασµός πρέπει να γίνεται σε όλα τα άτοµα ηλικίας άνω των 60 ετών, αλλά συνιστάται ιδιαίτερα και σε ατόµα που ανήκουν σε ομάδες υψηλού κινδύνου, όπως:

• Παιδιά >6 µηνών και ενήλικες µε χρόνια νοσήµατα, όπως άσθµα ή άλλες χρόνιες πνευµονοπάθειες, καρδιακή νόσο, αιµοσφαιρινοπάθειες, παιδιά που παίρνουν ασπιρίνη για µακρύ χρονικό διάστηµα, άτοµα µε ανοσοκαταστολή ή µεταµόσχευση οργάνων.
• Έγκυοι ανεξαρτήτου ηλικίας κύησης, λεχωίδες και θηλάζουσες.
• Άτοµα µε παχυσαρκία (ΒΜΙ)>40 kg/m, σακχαρώδη διαβήτη ή άλλο µεταβολικό νόσηµα, χρόνια νεφροπάθεια, νευροµυϊκά ή νευρολογικά νοσήµατα.
• Άτοµα που βρίσκονται σε στενή επαφή µε παιδιά µικρότερα των 6 µηνών ή φροντίζουν άτοµα µε υποκείµενο νόσηµα, τα οποία διατρέχουν αυξηµένο κίνδυνο επιπλοκών από τη γρίπη.
• Κλειστοί πληθυσµοί, όπως προσωπικό και εσωτερικοί σπουδαστές σχολείων, στρατιωτικών και αστυνοµικών σχολών, ειδικών σχολείων ή σχολών, τρόφιµοι και προσωπικό ιδρυµάτων, στρατεύσιµοι στα κέντρα κατάταξης και ειδικά όσοι κατατάσσονται κατά τους χειµερινούς µήνες (Οκτώβριο – Μάρτιο).
• Επαγγελµατίες που έρχονται σε συστηµατική επαφή µε ζώα κυρίως πουλερικά, όπως κτηνίατροι, πτηνοτρόφοι, χοιροτρόφοι, σφαγείς κ.ά.
• Εργαζόµενοι σε χώρους παροχής υπηρεσιών υγείας (ιατρονοσηλευτικό προσωπικό και λοιποί εργαζόµενοι).

Eμβολιασμός γρίπης – Ιατρονοσηλευτικό Προσωπικό

Μεταξύ των οµάδων υψηλού κινδύνου, η κατηγορία που αφορά το ιατρονοσηλευτικό προσωπικό είναι αρκετά σηµαντική.

Οι εργαζόµενοι σε χώρους παροχής υπηρεσιών υγείας βρίσκονται σε αυξηµένο κίνδυνο για επαγγελµατική έκθεση και νόσηση από γρίπη. Επίσης, έρχονται σε επαφή µε ασθενείς ευαίσθητους, που ανήκουν σε οµάδες υψηλού κινδύνου για σοβαρή νόσηση από τη γρίπη και αποτελούν σηµαντική πηγή µετάδοσης της γρίπης προς τους ασθενείς τους.

Για τους λόγους αυτούς, οι εργαζόμενοι στον χώρο υγείας ανήκουν στις ομάδες προτεραιότητας για τον ετήσιο Eμβολιασμός γρίπης, µε στόχο την έμμεση προστασία των ασθενών τους από την µετάδοση της γρίπης, την άµεση προστασία της υγείας τους και τη µείωση των απουσιών τους. Ιδίως κατά τη χειµερινή περίοδο που οι ανάγκες του συστήµατος υγείας είναι αυξηµένες.

Για τη διάγνωση της γρίπης η Βιοιατρική διαθέτει ολοκληρωµένο εργαστηριακό έλεγχο (µοριακή βιολογία, ανοσοαποτύπωση και προσδιορισµό αντισωµάτων).