Σύνδρομο θωρακικής εξόδου

Τι είναι το σύνδρομο θωρακικής εξόδου;

Το σύνδρομο θωρακικής εξόδου αποτελεί μια πάθηση στην οποία ο ασθενής αντιμετωπίζει έντονους πόνους στην περιοχή του αυχένα, του ώμου και του άνω άκρου. Το σύνδρομο θωρακικής εξόδου προκαλείται από την πίεση των αγγείων ή νεύρων στην περιοχή του άνω θωρακικού στομίου, που βρίσκεται στο πάνω μέρος του θώρακα. Η κατάσταση αυτή προκαλεί στον ασθενή έντονους πόνους, μουδιάσματα και δυσκολία στις καθημερινές απλές κινήσεις.

Τύποι Συνδρόμου Θωρακικής Εξόδου

Συναντάμε τρεις κυρίως τύπους του συν- δρόμου: τον νευρογενή, τον αρτηριακό και τον φλεβικό τύπο, ανάλογα με το στοιχείο στο οποίο ασκείται πίεση, αν και τα συμπτώματα μπορεί να ποικίλλουν.

Ο νευρογενής τύπος (85%-95% των περιπτώσεων) σχετίζεται με την πίεση νεύρων (του βραχιονίου πλέγματος) και τον συναντάμε σε νέους και μέσης ηλικίας άτομα. Το μούδιασμα και ο πόνος στο άνω άκρο και ειδικότερα πίσω από τον ώμο, τον αυχένα, μέχρι και το μικρό δάκτυλο, αποτελούν τα συνηθέστερα συμπτώματα αυτής της μορφής.

Ο φλεβικός τύπος (10%-15%) του συνδρόμου συνδέεται με το σύνδρομο Paget-Schroetter, ή αλλιώς «θρόμβωση από προσπάθεια». Στην περίπτωση αυτή υπάρχει θρόμβωση των εν τω βάθει φλεβών του άνω άκρου (υποκλείδιας ή μασχαλιαίας φλέβας), η οποία συνήθως έχει προκληθεί από έντονη χρήση του άνω άκρου πάνω από το επίπεδο του ώμου. Απαντάται σε νέους ασθενείς, κυρίως άνδρες.

Ο αρτηριακός τύπος (2%-5%) οφείλεται σε πίεση της υποκλειδίου αρτηρίας και προκαλεί το λεγόμενο φαινόμενο Raynaud, το οποίο εκδηλώνεται με πόνο, μυϊκή αδυναμία, ψυχρότητα και ωχρότητα του άνω άκρου. Σε ένα 50% ανευρίσκεται υπεράριθμη αυχενική πλευρά.

Πού οφείλεται το σύνδρομο της θωρακικής εξόδου;

Η πίεση στο άνω θωρακικό στόμιο είναι αποτέλεσμα διαφόρων παραγόντων. Παρ’ όλα αυτά, τα πιο συχνά αίτια του συνδρόμου είναι τα ακόλουθα:

• Τραυματισμός της περιοχής του άνω θωρακικού στομίου
• Έντονες απότομες ασκήσεις ή απότομη άρση βάρους
• Ανάπτυξη ενός όγκου στην περιοχή του άνω θωρακικού στομίου
• Ανατομικές ανωμαλίες όπως υπεράριθμη αυχενική πλευρά ή ανώμαλη πρώτη πλευρά (εκ γενετής)

Ποια είναι τα συμπτώματα του συνδρόμου θωρακικής εξόδου;

Όπως προαναφέρθηκε, το σύνδρομο θωρακικής εξόδου συνδέεται με διάφορα συμπτώματα, τα κυριότερα από τα οποία είναι:

• Έντονος πόνος που εκτείνεται στην περιοχή του αυχένα, του ώμου και ολοκλήρου του άνω άκρου
• Αίσθημα αδυναμίας και μούδιασμα στο άνω άκρο και στα δάκτυλα
• Ανωμαλίες της αιμάτωσης των άκρων με αποτέλεσμα την αλλαγή χρώματος του δέρματος ή την εμφάνιση οιδήματος (πρήξιμο ολοκλήρου του άκρου)

Τα σύνδρομο συνήθως εμφανίζεται στους άνδρες και στις γυναίκες της μέσης ηλικίας, αλλά έχει παρατηρηθεί πως και οι άνδρες των 15 – 40 ετών που κάνουν έντονη χρήση του άνω άκρου πάνω από το επίπεδο του ώμου μπορεί να παρουσιάσουν συμπτώματα του συνδρόμου θωρακικής εξόδου.

Εάν αισθανθείτε έντονο και συνεχή πόνο στην περιοχή του άνω μέρους του θώρακα, του ώμου ή αντανακλώμενο σε ολόκληρο το άνω άκρο, τότε πρέπει άμεσα να επισκε- φθείτε τον θωρακοχειρουργό σας για να έχετε μια πλήρη εκτίμηση του προβλήματος. Σε περίπτωση που αγνοήσετε τα συμπτώματα και υπάρξει επιδείνωση, ενδεχομένως να δημιουργηθούν μόνιμες βλάβες από την πίεση των αγγείων ή των νεύρων.

Η διαγνωστική εξέταση περιλαμβάνει:

• Ανάλυση του ιατρικού ιστορικού
• Μελέτη αγωγιμότητας νεύρων (για την αξιολόγηση της λειτουργίας κινητικότητας και αισθητικότητας των νεύρων)
• Υπερηχογραφική μελέτη των αρτηριών και των φλεβών (triplex)
• Ακτινογραφία θώρακος για να αποκλείσει τις ανωμαλίες αυχενικών πλευρών (π.χ. υπεράριθμη πρώτη πλευρά)
• Οι ακτινογραφίες της αυχενικής μοίρας της σπονδυλικής στήλης για να αποκλείσουν ανωμαλίες αυτής
• Απεικόνιση με αξονική τομογραφία (CT) και απεικόνιση με μαγνητική τομογραφία (MRI) του θώρακα
• Αξονική τομογραφία ή μαγνητική τομογραφία της αυχενικής μοίρας της σπονδυλικής στήλης για να αποκλείσει τη συμπίεση νεύρων από την παρουσία κήλης μεσοσπονδυλίου δίσκου, η οποία μπορεί να μιμείται το σύνδρομο νευρογενούς συνδρόμου θωρακικής εξόδου
• Μαγνητική αγγειογραφία (MRA) για την απεικόνιση των αγγείων (αρτηριών και φλεβών)
• Ψηφιακή αρτηριογραφία/φλεβογραφία
• Αιματολογικές εξετάσεις

Οι θεραπείες για το σύνδρομο θωρακικής εξόδου

Εφόσον πραγματοποιηθούν οι κατάλληλες διαγνωστικές εξετάσεις, τότε θα κριθεί ποια θεραπεία είναι κατάλληλη για τον ασθενή. Η θεραπεία μπορεί να είναι είτε συντηρητική είτε χειρουργική.

Εάν δεν υπάρχει μόνιμη πίεση των αγγείων ή των νεύρων αλλά παροδική, τότε επιλέγεται η συντηρητική θεραπεία, η οποία περιλαμβάνει ειδική φυσικοθεραπεία για την ενδυνάμωση των μυών της περιοχής, καθώς και διατάσεις άλλων μυϊκών ομάδων που παρουσιάζουν δυσκαμψία. Συνιστάται επίσης αλλαγή της στάσης του σώματος, ώστε το άτομο να μην είναι σκυφτό με γυρτούς ώμους, αλλά να έχει μια πιο ευθυτενή στάση, καθώς αναφέρεται ότι το 70% του νευρογενούς τύπου σχετίζεται με τη στάση του σώματος και την εργονομία.

Εάν δεν βελτιωθεί η κατάσταση του ασθενούς, τότε μπορεί να χρειαστεί χειρουργική επέμβαση, ιδιαίτερα στις περιπτώσεις που το πρόβλημα εντοπίζεται σε υπεράριθμη αυχενική πλευρά ή ανώμαλη 1η πλευρά και η οποία χρειάζεται να αφαιρεθεί.

Θεραπεία του φλεβικού συνδρόμου θωρακικής εξόδου

Για να μειωθεί ο κίνδυνος σχηματισμού θρόμβων στο αίμα και πνευμονικής εμβολής, η θεραπεία του φλεβικού τύπου μπορεί να περιλαμβάνει θρομβολυτικά (διαλύουν το θρόμβο), αντιπηκτικά (αποτρέπουν το σχηματισμό θρόμβου στο αίμα) φάρμακα και χειρουργική επέμβαση. Σε πολλές περιπτώσεις φλεβικού συνδρόμου θωρακικής εξόδου, ο ασθενής θα υποβληθεί σε θεραπεία με θρομβολυτικά φάρμακα και θα συ- νεχίσει θεραπεία με αντιπηκτική αγωγή πριν από τη χειρουργική επέμβαση.

Τα θρομβολυτικά φάρμακα χορηγούνται για τη διάλυση των θρόμβων αίματος. Αυτός ο τύπος φαρμάκου χορηγείται στον ασθενή πάντα ενδονοσοκομειακά, ώστε να μπορεί να παρακολουθείται στενά. Ο θρόμβος διαλύεται συνήθως σε μερικές ώρες έως λίγες μέρες. Σε ορισμένες περιπτώσεις, η στένωση της φλέβας θα πρέπει να αντιμετωπιστεί με αγγειοπλαστική (διάνοιξη της φλέβας χρησιμοποιώντας ένα μπαλόνι) για να προληφθεί ο σχηματισμός περισσότερων θρόμβων. Μετά την αποτελεσματική θεραπεία/ διάλυση του θρόμβου στη φλέβα, συχνά συνιστάται η χειρουργική επέμβαση για τη διόρθωση του εκλυτικού αιτίου (π.χ. λύση των συμφύσεων ή διατομή των σκαλινών μυών).

Τα αντιπηκτικά φάρμακα μειώνουν την ικανότητα του αίματος να πήξει ώστε συνάμα να αποφευχθεί ο σχηματισμός περισσότερων θρόμβων. Θα λάβετε κατευθυντήριες πληροφορίες σχετικά με τον τρόπο λήψης του αντιπηκτικού φαρμάκου που σας έχει συνταγογραφηθεί καθώς και τι πρέπει να προσέχετε/αποφεύγετε.

Θεραπεία του αρτηριακού συνδρόμου θωρακικής εξόδου

Οι ασθενείς με αρτηριακό σύνδρομο θωρακικής εξόδου συχνά χρειάζονται χειρουργική θεραπεία. Χειρουργική επέμβαση μπορεί να γίνει για να αφαιρεθεί η πρώτη πλευρά και να δημιουργηθεί περισσότερος χώρος για τα αγγεία και τα νεύρα. Μπορεί επίσης να πραγματοποιηθεί χειρουργική επέμβαση για την αποκατάσταση οποιωνδήποτε δομικών προβλημάτων της αρτηρίας.

Πότε απαιτείται χειρουργική επέμβαση;

Παρόλο που μόνο το 10% έως 20% των ασθενών χρειάζονται χειρουργική θεραπεία, οι περισσότεροι ασθενείς με φλεβικό ή αρτηριακό σύνδρομο θωρακικής εξόδου θα προβούν σε επέμβαση.

Η χειρουργική επέμβαση για φλεβικό και αρτηριακό σύνδρομο είναι πολύ αποτελεσματική. Μεταξύ των ασθενών με φλεβικόσύνδρομο, η χειρουργική επέμβαση διορθώνει τα συμπτώματα σε ποσοστό 90% έως 95% των περιπτώσεων. Επίσης η επιλεκτική χειρουργική επέμβαση καταργεί τα συμπτώματα σε περισσότερο από το 95% των ασθενών με αρτηριακό σύνδρομο.

Αντιθέτως, μικρό ποσοστό ασθενών με νευρογενές σύνδρομο θωρακικής εξόδου θα χρειαστούν χειρουργική επέμβαση. Ο πρωταρχικός στόχος της χειρουργικής επέμβασης σε αυτούς τους ασθενείς είναι η απομάκρυνση της πηγής συμπίεσης στα νεύρα του νωτιαίου μυελού που διεγείρουν το βραχίονα, το αντιβράχιο και το χέρι (βραχιόνιο πλέγμα). Αυτό επιτυγχάνεται συνήθως με την αφαίρεση της πρώτης πλευράς, ανώμαλων καταφύσεων μυών ή ινωδών ταινιών. Εάν υπάρχει μία επιπλέον πλευρά που προκαλεί συμπίεση, μπορεί επίσης να αφαιρεθεί («χειρουργική αποσυμπίεσης»).

Χειρουργικοί κίνδυνοι

Ένας σημαντικός κίνδυνος είναι η αποτυχία απόκρισης στη χειρουργική επέμβαση. Στα χέρια ενός έμπειρου Θωρακοχειρουργού, πάνω από το 95% των ασθενών θα έχουν βελτίωση στα συμπτώματά τους μετά από χειρουργική επέμβαση αποσυμπίεσης.

Άλλες επιπλοκές είναι σπάνιες, συμβαίνουν στο 2%-3% των περιπτώσεων και περιλαμβάνουν: τραυματισμό νεύρων, αιμορραγία, πνευμοθώρακα, λεμφόρροια.

Διάρκεια παραμονής στο νοσοκομείο

Μετά τη χειρουργική επέμβαση, θα παραμείνετε στο νοσοκομείο για μία με δύο ημέρες. Κατά τη διάρκεια της ανάρρωσής σας, θα ξεκινήσετε τη φυσικοθεραπεία για να κερδίσετε τη λειτουργικότητα του άνω άκρου και να ελαχιστοποιήσετε τον πόνο και την επανεμφάνιση των συμπτωμάτων.

Ένας έμπειρος Θωρακοχειρουργός είναι ο καταλληλότερος γιατρός για την αντιμετώπιση των κυρίως χειρουργικών συνδρόμων θωρακικής εξόδου (φλεβικών και αρτηριακών). Ο Δημήτριος Κ. Σουφλέρης πραγματοποιεί την εγχείρηση με την ελάχιστα επεμβατική (θωρακοσκοπική) τεχνική με εξαιρετικά αποτελέσματα.