Μυκητολογίας & Μοριακής Μυκητολογίας

Η Βιοιατρική, με το τμήμα Μυκητολογίας & Μοριακής Μυκητολογίας παρέχει πλήρη κάλυψη των αναγκών του ιδιωτικού και δημόσιου τομέα Υγείας με υψηλής ακρίβειας και αξιοπιστίας Μυκητολογικές αναλύσεις. Οι πρότυπες μέθοδοι συμβατικής και μοριακής Μυκητολογίας, με παράλληλη διασφάλιση ποιότητας, εξασφαλίζουν την έγκαιρη και αξιόπιστη διάγνωση των μυκητιάσεων.

Οι σύγχρονες εξελίξεις στον τομέα της επεμβατικής ιατρικής και διαγνωστικής τεχνολογίας, καθώς και ο εμπλουτισμός της φαρέτρας των ιατρών με νεότερα χημειοθεραπευτικά σχήματα για τον έλεγχο αιματολογικών και ογκολογικών νόσων, συνετέλεσε στην επιμήκυνση του προσδόκιμου ζωής των ασθενών. Παρά ταύτα, παιδιατρικοί και ενήλικοι ασθενείς με αιματολογικά και ογκολογικά νοσήματα, πρωτοπαθή ανοσοανεπάρκεια, ή ΗΙV/AIDS διανύουν περιόδους ανοσοκαταστολής κατά τις οποίες καθίστανται προδιαθεσικοί σε ευκαιριακές ή βαρύτατης πρόγνωσης μυκητιάσεις. Επιπλέον, η παρατεταμένη νοσηλεία σε μονάδες εντατικής θεραπείας (ΜΕΘ) συνεπικουρούμενη από τη χορήγηση ευρέως φάσματος αντιβιοτική ή/και εμπειρική ή προληπτική αντι- μυκητιασική αγωγή αύξησε τη συχνότητα κοινών και σπάνιων μυκητιάσεων στη ΜΕΘ.

Ταχεία & αξιόπιστη εργαστηριακή διάγνωση μυκητιάσεων

Η Βιοιατρική μετά από ενδελεχή αξιολόγηση των ελληνικών επιδημιολογικών δεδομένων και των διεθνών οδηγιών, παρέχει ταχεία και αξιόπιστη εργαστηριακή διάγνωση των μυκητιάσεων τόσο για τον γενικό πληθυσμό, όσο και για τους νοσηλευόμενους ασθενείς που διατρέχουν υψηλό κίνδυνο λοιμώξεων από μύκητες. Ο διαγνωστικός αλγόριθμος που ακολουθείται είναι ο μοναδικός στην Ελλάδα πλήρως εναρμονισμένος με τις διεθνείς Οδηγίες και καλύπτει:

  1. Διάγνωση και διερεύνηση. Καλύπτει τις επιπολής μυκητιάσεις, δερματοφυτιάσεις (εργαστηριακή δερματομυκητολογία), λοιμώξεις από μη δερματοφυτικούς μύκητες, ωτομυκητιάσεις και υποτροπιάζουσες, ή μη, καντιντιακές αιδιοκολπίτιδες και πρότυπο αντιμυκητόγραμμα.
  2. Διάγνωση εν τω βάθει μυκητιάσεων, μυκηταιμίας και οφθαλμομυκητιάσεων. Μικροσκοπική εξέταση, ψηφιοποίηση της μικροσκοπικής εικόνας και αρχειοθέτηση απεικονιστικών δεδομένωνβιολογικών υγρών και ιστοτεμαχίων. Χρησιμοποιούνται ιστολογικέςκαι φθορίζουσες χρώσεις, πρότυπες και ειδικές κατά περίπτωση, καλλιέργειες κλινικού υλικού, αντιμυκητόγραμμα με πρότυπες μεθοδολογίες, βιοχημικές και ανοσοορολογικές εξετάσεις.
    2.1.Ανοσοορολογική διάγνωση μυκητιάσεων. Ο ανοσοορολογικός έλεγχος κοινών, αναδυόμενων και ενδημικών μυκητιάσεων, καθώς και οι τιμές αναφοράς ανά κλινικό υλικό (ορός, βρογχοκυψελιδικό έκπλυμα εγκεφαλονωτιαίο υγρό, ούρα) ρυθμίζονται σύμφωνα με τις διεθνείς οδηγίες [InfectiousDiseasesSocietyofAmerica (IDSA) & EuropeanSocietyofClinicalMicrobiologyandInfection (ESCMID)], όπως αυτές επικαιροποιούνται ή τροποποιούνται σε τακτά χρονικά διαστήματα.
    2.2. Ανίχνευση και τιτλοποίηση β-D-γλυκάνης, στον ορό για την διάγνωση κοινών μυκητιάσεων και Pneumocystis jirovecii. Η τεχνολογία ταυτόχρονης επώασης και φωτομέτρησης κινητικών αντιδράσεων με παράλληλη αυτοματοποιημένη επεξεργασία δεδομένων (BioTek) είναι πιστοποιημένη από την 35 FDA για διαγνωστική χρήση (Clin Infect Dis 2008; 46: 1813-1821). Σημειώνεται ότι β-D-γλυκάνη δεν ανιχνεύεται στην κρυπτοκόκκωση και μουκορμυκητίαση.
  3. Μοριακή διάγνωση μυκητιάσεων σε δέρμα, τρίχες, νύχια, βιολογικά υγρά, συμπεριλαμβανομένου υλικού υαλοειδεκτομής (pars plana), μονιμοποιημένους ή νωπούς ιστούς. Η μοριακή διάγνωσηυψηλής ευαισθησίας ρομποτικής εκχύλισης DNA μυκήτων, είναι εγκεκριμένη για διαγνωστική και ιατροδικαστική χρήση (Maxwell™ 16, Promega). Οι ειδικές μονοπλεκτικές ή πολυπλεκτικές PCR πραγματικού χρόνου (BioRad & Roche) ακολουθούνται από τελευταίας γενεάς αλληλούχηση (next generation sequencing-Roche) για τον ταχύ και αξιόπιστο χαρακτηρισμό του παθογόνου. Εκτός της μοριακής διάγνωσης μυκηταιμίας, σήψης και εν τω βάθει μυκητιάσεων η μοριακή διάγνωση δερματοφυτιάσεων που ακολουθείται στη Βιοιατρική είναι ιδιαίτερα χρήσιμη στις περιπτώσεις όπου μπορεί να προκύψει διασπορά της λοίμωξης, όπως μεταξύ αθλητών, και στις περιπτώσεις όπου υπάρχει κλινική υπόνοια, αλλά επανειλημμένες αρνητικές καλλιέργειες. Η PCR δερματοφύτων ανιχνεύει και προσδιορίζει άμεσα και αξιόπιστα τον μολυσματικό παράγοντα σε λέπια δέρματος, ρινίσματα νυχιών και σε τρίχες, ενώ το αποτέλεσμα αυτήςδεν επηρεάζεται από πρόσφατη τοπική ή από του στόματος αγωγή. Όλα τα πρωτόκολλα PCR για την ανίχνευση κοινών και σπάνιων παθογόνων μυκήτων είναι πλήρως ευθυγραμμισμένα με τους διεθνώς ισχύοντες γενετικούς γραμμικούς κώδικες (barcoding) των μυκήτων1, κάθε αλλαγή των οποίων ενσωματώνεται σε ειδική βάση δεδομένων για την άμεση επικαιροποίηση της διαγνωστικής μεθοδολογίας.
  4. Ταχεία διαφορική μοριακή διάγνωση και ταυτοποίηση των αιτίων μικροβιαιμίας ή σήψης με νέας τεχνολογίας πεπτιδικό φθοριοϋβριδισμό (PNA-FISH) και QuickFISH™ (AdvanDx), για την άμεση χορήγηση στοχευμένου θεραπευτικού σχήματος, βελτίωση της πρόγνωσης, μείωση του κόστους θεραπείας και νοσηλείας. Η μέθοδος QuickFISH™ είναι πιστοποιημένη από US Food and Drug Administration (FDA) για διαγνωστική χρήση και εφαρμόστηκε στη Βιοιατρική τον Ιανουάριο 2013 για πρώτη φορά στην Ελλάδα.
  5. Έλεγχος ελάχιστης ανασταλτικής συγκέντρωσης των αντιμυκητιακών παραγόντων (MIC) με πρότυπες μεθόδους κατά CLSI και EUCAST. Τα όρια ευαισθησίας (break points) ακολουθούν, κατά περίπτωση, τις διεθνείς οδηγίες CLSI και EUCAST2. Τα αποτελέσματα εκδίδονται σύμφωνα με τις διεθνείς προδιαγραφές χρόνου επώασης για την αξιόπιστη ανάγνωση αυτών και έχουν ως εξής: Ανάλογα με το γένος και το είδος του ζυμομύκητα το αποτέλεσμα για τον έλεγχο ευαισθησίας ζυμομυκήτων (MIC) εκδίδεται σε 24 – 48 ώρες. Ανάλογα με το γένος και το είδος του μυκηλιακού μύκητα το αποτέλεσμα για τον έλεγχο ευαισθησίας (ΜΙC) εκδίδεται σε 48 – 96 ώρες. Η δε δράση των εχινοκανδινών ελέγχεται και ως προς την ελάχιστη αποτελεσματική συγκέντρωση (minimum effectiveconcentration-MEC). Tο αποτέλεσμα MECεκδίδεται ταυτόχρονα με την MIC. Στη Βιοιατρική παρέχεται η δυνατότητα ελέγχου ΜIC φαρμάκων που χορηγούνται για τη θεραπεία οφθαλμομυκητιάσεων, όπως η Natamycin, καθώς και άλλων συνταγογραφούμενων ή νέων αντιμυκητιακών φαρμάκων για τα οποία δεν υπάρχουν εμπορικά διαθέσιμες μέθοδοι μέτρησης της MIC. Η μέθοδος μικροαραιώσεων ελέγχου της MIC βασίζεται στις οδηγίες CLSI ή EUCAST. Ο χρόνος έκδοσης του αποτελέσματος εξαρτάται από το γένος και το είδος του ζυμομύκητα ή του μυκηλιακού μύκητα, όπως αναφέρεται ανωτέρω.
  6. Έλεγχος συνέργειας ή ανταγωνισμού αντιμυκητιακών παραγόντων με πρότυπες μεθόδους. Τα αποτελέσματασυνέργειας-ανταγωνισμού εκδίδονται σε 6 – 8 ημέρες.
  7. Θεραπεία βασισμένη στην παρακολούθηση θεραπευτικών επιπέδων των αντιμυκητιασικών με υψηλής ακρίβειας και απόδοσης HPLC ή/και υγρή χρωματογραφία υψηλής πίεσης με ανιχνευτή συζευγμένων μαζών (LC MS/MS), όπου αυτό ενδείκνυται, καθώς η παρακολούθηση ανταπόκρισης του ασθενούς στην θεραπεία συμβάλλει ουσιαστικά στη διαχείριση και τον έλεγχο των ευκαιριακών εν τω βάθει μυκητιάσεων.

Οι μετρήσεις θεραπευτικών επιπέδων γίνονται βάσει διεθνών προδιαγραφών από το Τμήμα Αναλυτικής Βιοχημείας της Βιοιατρικής όπου ακολουθούνται δυο σχήματα ποιοτικού έλεγχου:

  1. CDC (Centers for Disease Control and Prevention) και
  2. Chromsystems: Το εργαστήριο τηρεί τις διεθνείς προδιαγραφές Μυκητολογικών εργαστηρίων κατηγορίας βιοασφάλειας-2 (BSL-2). Η ταχεία και αξιόπιστη εργαστηριακή διάγνωση των μυκητιάσεων προσφέρει στον κλινικό ιατρό σημαντικά στοιχεία προς συναξιολόγηση με τα κλινικά, ιστολογικά και απεικονιστικά δεδομένα. Το Τμήμα Μυκητολογίας της Βιοιατρικής βασίζεται στη διεπιστημονικήεξατομικευμένη και βασισμένη στις ενδείξεις, διαγνωστική των μυκητιάσεων με στόχο τη βελτίωση της πρόγνωσης και τη μείωση του κόστους θεραπειών και νοσηλείας.

Επιστημονικό Προσωπικό Τμήματος Μυκητολογίας

Αριστέα Φιλοκτήτη Βελεγράκη, BSc (Honours), PhD, Καθηγήτρια Μυκητολογίας, Ιατρική Σχολή, Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών – Υπεύθυνη τμήματος Μηκυτολογίας.

Παρουσιάσεις Τμήματος Μυκητολογίας

Αξιολόγηση της Μοριακής Διάγνωσης σε κλινικά Δείγματα Δέρματος και Εξαρτημάτων

Μικροσυστοιχίες

Συμβολή στην αύξηση της Διαγνωστικής Ευαισθησίας & Αξιοπιστίας για την ταχεία διάγνωση Δερματομυκητιάσεων

Σύγχρονες διαγνωστικές τεχνικές